Moet een stiefouder kinderalimentatie betalen?
Vaak krijg ik de vraag: is mijn partner, de stiefouder van mijn kind, verplicht om bij te dragen in de kosten van onderhoud van mijn kind? Kinderalimentatie betekent: het bijdragen aan de kosten van onderhoud van een kind. Zo kan ook de bijdrage van een stiefouder mogelijk in beeld komen. Bijvoorbeeld de nieuwe echtgenoot van een vrouw, zou dus mogelijk naast haar vroegere echtgenoot, verplicht kunnen worden om de kinderen uit dat vorige huwelijk, te onderhouden. Dat wordt niet altijd logisch gevonden; de stiefouder is immers toch niet de ouder van het kind. Het kan echter wel: een stiefouder kan alimentatieplichtig worden, dat wil zeggen dat er bij de berekening van kinderalimentatie rekening wordt gehouden met de bijdrage van de stiefouder. Dit kan, bij de berekening van de hoogte van het alimentatiebedrag, tot een vermindering leiden van de bijdrage van de alimentatieplichtige ouder of verwekker. De Hoge Raad heeft bepaald dat de verplichtingen van de stiefouder en de ouder in beginsel van gelijke rang zijn; het is dus niet zo dat de stiefouder pas kan worden aangesproken op het moment dat de ouder niet voldoende aan het onderhoud van het kind kan bijdragen.
Vervolgens is de vraag: wanneer moet een stiefouder dan kinderalimentatie te betalen? We hebben het niet over de stiefouder die door erkenning of adoptie de juridische ouder van het kind is geworden. Die situatie behandel ik in mijn blog: in welke situaties moet een vader kinderalimentatie betalen? Het gaat hier om de situatie waarbij de stiefouder wel een sociale rol heeft ten aanzien van het kind, maar niet een juridische positie: de stiefouder is niet de juridische ouder.
Wetsartikel met uitleg: volgens artikel 1:395 (minderjarigen) en 1: 395a (jong-meerderjarigen) van het Burgerlijk Wetboek kan een stiefouder inderdaad een alimentatieplicht hebben naar het kind. Daarvoor moet aan twee voorwaarden zijn voldaan. Allereerst moet de stiefouder getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben met de (juridische) ouder van het kind. De Hoge Raad heeft meerdere keren bepaald dat, ook als er family life is tussen de stiefouder en het kind, deze geen plicht tot kinderalimentatie heeft naar het kind toe. Ten tweede moet het kind tot het gezin en de stiefouder behoren.
Casus: Arno en Eva zijn getrouwd. Arno heeft een zoon, Emmanuel, uit een eerder huwelijk met Maaike. Emmanuel woont door de week bij Arno en Eva en eens in de 14 dagen een weekend bij Maaike. In dit geval is aan de twee voorwaarden voldaan: Eva is getrouwd met de juridische ouder van Emmanuel en Emmanuel behoort tot haar gezin. Eva is daarom alimentatieplichtig voor Emmanuel.
Casus: Hetty en Bart wonen ongehuwd samen. Hetty heeft een dochter, Annabel, uit een eerder huwelijk met Allard. Annabel woont door de week bij Hetty en Bart en eens in de 14 dagen een weekend bij Allard. In dit geval is aan één van de voorwaarden niet voldaan, namelijk aan het huwelijk of geregistreerd partnerschap. Daarom is Bart niet alimentatieplichtig voor Emmanuel.
Nu is natuurlijk de vraag: wanneer behoort een kind wel en wanneer niet tot het gezin van zijn of haar ouder en de stiefouder. In bovenstaand voorbeeld was het duidelijk; Emmanuel woonde het grootste deel van de tijd in het gezin van zijn vader Arno en stiefmoeder Eva. Aannemelijk is dus dat het kind daar ook zijn juridisch hoofdverblijf heeft. Maar hoe zit dat precies als het kind minder tijd doorbrengt bij zijn of haar stiefouder. Dit is vooral door de lagere rechtspraak ingevuld.
Binnen de rechtspraak is in ieder geval duidelijk geworden dat co-ouderschap betekent dat het kind tot het gezin van de ouder en stiefouder behoort (en het kind behoort tot een gelijk deel tot het gezin van de andere ouder)
Casus: Badr en Clara zijn getrouwd. Badr heeft een dochter, Imene, uit een eerder huwelijk met Julia. Imene woont 50% van de tijd bij Badr en Clara en 50% van de tijd bij Julia. Clara is dus alimentatieplichtig.
Ook is in de rechtspraak duidelijk geworden dat als een kind helemaal geen tijd doorbrengt in het gezin van de ouder en stiefouder, het niet tot dat gezin behoort. Daarbij speelt ook een rol van het kind niet het juridisch hoofdverblijf heeft in dat gezin. Daarbij maakt het niet uit of wordt beweerd door de ouder die verzoekt om alimentatie dat de andere ouder en stiefouder het zelf afhouden dat het kind tijd doorbrengt in hun gezin.
Casus: Hannah en Onno zijn getrouwd. Hannah heeft een dochter, Ada, uit een eerder huwelijk met Bob. Ada woont de volledige tijd bij Bob; ze brengt geen tijd door in het gezin van Hannah en Onno. Volgens Bob is er wel een afspraak dat Ada eens in de 14 dagen bij Hannah en Onno zou zijn, maar bedenkt Hannah telkens een andere reden waarom dit niet uitkomt. Onno is niet alimentatieplichtig, omdat Ada niet tot het gezin van Hannah en Onno behoort.
Een uitzondering hierop is, volgens de parlementaire geschiedenis en een uitspraak van de Hoge Raad, als het kind tijdelijk uit huis woont; tot het gezin behorend moet in dat geval ruim worden opgevat. Dit geldt voor situaties als uithuisplaatsing en op kamers wonen.
Verder is het altijd maatwerk. Als u meer vragen hierover heeft, dan kunt u contact met mij opnemen.